Mısır’da Yasa Dışı Tarihi Eser Kazıcılığı İle İlgili Cinayet Şoku

Mısır'da elleri kesilerek öldürülen 8 yaşındaki bir oğlan çocuğunun cansız bedeninin bulunması ülkede şok etkisi yarattı ve öfkeye neden oldu. Olayı araştıran savcılar, cinayetin yasa dışı tarihi eser kazıcılığı ile ilgili olduğunu öne sürdü.

Babası Abu El Vafa dört gündür kayıp olan çocuğu Muhammed'in cesedini Yukarı Mısır'da bulunan Asyıt şehrindeki bir tarım arazisinda buldu.

Polis cinayetle ilgili çocuğun akrabası olan üç erkek kardeşi gözaltına aldı.

Savcılığın paylaştığı açıklamaya göre, şüphelilerden ikisi, yasa dışı bir kazıda antik Mısır hazinelerine ulaşmak isteyen bir maden arayıcısına çocuğun ellerini satmak için cinayeti işlediklerini söylediler.

‘Yalnız başına oturup ağlıyorum’

BBC Arapça Servisi'ne konuşan Abu El Vafa, "Oğlum Muhammed'le tüm anılarımı hatırlıyorum. Ne zaman yalnız kalsam ağlıyorum ve bu duruma dayanamıyorum. Her gün işten dönmemi beklerdi" diye anlatıyor.

Baba El Vafa, oğlu Muhammed'e kötü bir şey olabileceğini düşünmediğini çünkü "köydeki herkesin onu çok iyi tanıdığını" söylüyor.

El Vafa, "Polis soruşturması sonrası, oğlumun kendi kuzenleri tarafından, onunla oyun oynayan, hatta kaybolduğunda benimle beraber onu arayan akrabalarım tarafından öldürüldüğünü öğrendiğimde beynimden vurulmuşa döndüm" diyor.

Sosyal medyada öfke

Cinayet Mısır'da sosyal medyada da büyük bir infial yarattı.

Birçok kişi caydırıcı olması için suçluların ağır şekilde cezalandırılması çağrısında bulundu.

Bazıları ise ebeveynleri, çocuklarının kimlerle vakit geçirdiğini takip ederek onları daha iyi korumaları yönünde uyardı.

Benzer suç vakaları

Mısır'da geçtiğimiz yıllarda başka benzer suçlar da işlendi.

Eylül 2021'de resmi gazetelerde, Yukarı Mısır'daki bir köyde genç bir adamın öldürüldüğü ve uzuvlarının kesildiğine ilişkin haberler yer aldı.

Yerel basındaki haberlere göre, genç adamın amcası, yengesi ve kuzenleri cinayeti işlediklerini itiraf ederek, gencin cansız bedenini, antik mezarlardan birinin açılması için bir ruha kurban ettiklerini söyledi.

2023'te de Gize'de bir kıza babasının gözü önünde tecavüz edildi ve suçlu adam Gize Suç Mahkemesi'ne sevk edildi. Şüpheli adam, evinin altındaki bir antik mezarı açmak için bir cin tarafından verilen emre itaat ettiğini öne sürdü.

Kızın babası tutuklandı ve hapishanede öldü. Şüpheli de bundan aylar sonra, hapis cezası verilmesinden birkaç gün önce öldü.

Sahte şeyhler ve hırs

Mısır'da antik hazineleri bulmak isteyenler tarafından insan hayatlarının feda edilmesi yaygın bir suç.

Mezarların, büyüleri bozmak için orada olan "şeyhlerin" önünde açılması gerektiğine dair bir inanış var.

Şeyh olduğunu iddia eden bu insanlar, antik mezarın koruyucusu olan ruhu çağırdıklarını öne sürüyorlar. Bunun karşılığında yüklü miktarda para ve kan feda edilmesini istiyorlar. Çoğu zaman bu bir hayvanın kanı oluyor ancak bazı "şeyhler" insan kanının, hatta "çocuk" kanının gerektiğini iddia ediyor.

‘Mısır uygarlıklarında bir karşılığı yok’

Antik Mısır uygarlıkları üzerine çalışan Kahire Üniversitesi'nden arkeoloji profesörü Dr. Ahmed Badran, bu suçların daha çok Yukarı Mısır'da, tarihi eser bularak hızlı yoldan zengin olmayı hayal edenler tarafından işlendiğini söylüyor.

Badran, "dolandırıcı şeyhler" adını verdiği bu kişilerin, evlerinin altında hazine ya da mezar olduğuna ikna ettiği bazı insanlara, muhafız ruh ya da "cinin" ancak insan kanı karşılığında mezarın kapısını açacağını söylediğini belirtiyor.

"Antik Mısırlılar hırsızlardan korumak için içinde hazine olan mezarları saklarlardı, ancak bu mezarları korumak için cin ya da ruhlardan yararlandıkları doğru değil" diyen Badran, tüm bilimsel ve arkeolojik kazıların "kan dökülmeden ve kurban verilmeden" gerçekleştirildiğini vurguluyor.

Badran, halk arasında farkındalığın yükseltilmesi, daha katı cezalar getirilmesi ve sahte şeyhlerle mücadele edilmesi; medyanın da bu konuyu öne çıkarması çağrısında bulunuyor.

Yasalar ne diyor?

Mısır'da tarihi yapıt ve eserler yasalarla korunuyor.

Anayasa'nın 49. maddesinde, "devletin antik eserleri koruma ve muhafaza etme, bunların alanlarını gözetme, bakım ve onarımını yapma, el konulanları geri alma, kazılarını düzenleme ve denetleme" sorumluluğu olduğu belirtiliyor.

Mısır Ceza Kanunu'nun 42. maddesiyse; "Devlet mülkiyetinde olan herhangi bir eseri çalan, saklayan veya bu tür eserlerin kaçırılmasına yardım eden kişilere" 5-7 yıl arası hapis cezası, 3 bin ila 50 bin sterlin para cezası verileceğini öngörüyor.

Bazı hukukçular, yasa dışı arkeolojik kazılarla ilgili suçlar için özellikle cinayet vakalarında cezanın artık yeterli olmadığını düşünüyor.

Öte yandan Mısır yargısı bazı vakalarda Ceza Kanunu'nun diğer maddelerini uygulayarak daha ağır cezalar da vermişti.